Mijn kind heeft pijn. Omgaan met pijn bij baby’s, kleuters en jongeren, thuis en bij de dokter.
‘The power of a parent’s touch’ is de titel van een Canadees pijnonderzoek. De auteur verwijst hiernaar en positioneert zich daarmee als voorvechter van de belangrijke positieve rol van ouders. Wanneer een medische procedure bij een kind moeilijk verloopt, worden ouders nog te vaak gepercipieerd als ‘de oorzaak van’. Als hulpverleners ouders zien als partners in de plaats van obstakel, dan kan er veel meer bereikt worden in het omgaan met pijn bij kinderen.
Ik ken Liesbet – officieel Professor Liesbet Goubert, verbonden aan het Departement Experimenteel-klinische en Gezondheidspsychologie van de UGent, – al heel wat jaren. Als je op een kinderoncologie-afdeling werkt is ‘gezondheid’ uiteraard een belangrijke topic, evenals ‘pijn’. Klinisch toepasbaar onderzoek voeren is in de context van pijn erg belangrijk: kennis vergroten enerzijds, anderzijds deze in de dagelijkse praktijk kunnen toepassen. Die perfecte mix van doelstellingen, verenigd in de persoon van Liesbet, leidde al meer dan eens tot een fijne samenwerking met de pediatrie, waaronder onze afdeling. Haar boek, bijna 250 pagina’s lang, dompelt je volledig onder in het veld van haar expertise, namelijk pijn bij kinderen. Het leest als een trein, maar alles is grondig wetenschappelijk onderbouwd. Op een ‘no nonsense’ manier, zonder complexe woorden en rijkelijk voorzien van voorbeelden/illustraties, word je als het ware meegenomen in een verhaal: beginnend met een terugblik in het omgaan met pijn bij kinderen. In het inleidend hoofdstuk wordt een voorbeeld gegeven waarbij mijn maag toch even een sprongetje maakte. Als je leest over een baby die een hartoperatie onderging… zonder verdoving! En voor wie denkt: “Hoe kan zoiets?”(we spreken immers beslist niet over de Middeleeuwen, maar over eind jaren 1970), de achterliggende veronderstelling was dat baby’s nog geen pijn voelden wegens een nog onvolgroeid zenuwstelsel. Zo werd geheel onbedoeld een levenslang trauma gecreëerd, zich bij de volwassen persoon uitend in een intense angst voor alles wat met dokters te maken heeft. Gelukkig is de wetenschappelijke kennis rond pijn enorm toegenomen en zou vandaag iets dergelijks ondenkbaar zijn. Maar desondanks leven er nog heel wat misverstanden rond pijn bij kinderen: in het boek worden die mooi in een kleurig kader samengebracht. Die misverstanden bestaan nog steeds ook bij… hulpverleners. Het kan bijv. gaan om verwarring tussen pijn en angst, om opvattingen zoals dat een klein kind mag wenen maar een jongere niet meer, het etiket ‘lage pijndrempel’ of dat pijn verbijten ‘flink’ is. Naast de pijn of angst zadel je zo nog iemand op met een gevoel van falen.
Liesbet schrijft dat dit boek “haar missie” is en dat merk je in de bevlogenheid waarmee alles geschreven is: kennis, aanpak en vertrouwen komen aan bod. De kennis omvat o.a. de vraag wat pijn nu eigenlijk is doorheen verklaringsmodellen die al dan niet ondertussen weerlegd zijn. Over de cruciale rol van onze hersenen. Over het nut van pijn. Nut?? Ook dat is een feit, want mensen die door een erfelijke zenuwaandoening geen pijn kunnen voelen belanden in (levens)gevaarlijke situaties omdat hun ‘alarmsysteem’ niet werkt. Daarna volgt hoe je pijn kan verlichten, met – heel belangrijk – helpend en te vermijden taalgebruik (en het onderscheid daartussen). Naast acute pijn komt vervolgens ‘chronische pijn’ aan bod: pijn die niet overgaat. Of ‘onbegrepen’ pijn waarvoor artsen geen of een onvoldoende verklaring vinden. Maar die het dagelijkse leven tot een hel kan maken. Liesbet wil een duidelijke boodschap brengen: luister, geloof en help! In een complexe (ziekenhuis)context is daarvoor een multidisciplinair team nodig. Al dan niet binnen een afzonderlijke pijnkliniek voor kinderen. Getuigenissen van patiënten (of hun ouders) over pijn zijn verweven doorheen het boek. En voor wie dat wil zijn er de verwijzingen naar YouTube-filmpjes of TEDx talks over pijn of de aanpak ervan. De leuke tekeningen zorgen regelmatig voor een glimlach en dragen bij tot het leescomfort.
Het boek verschijnt in principe op 14 juni 2022. Het is al te bestellen via Bol.com en verschillende boekhandels. Het boek kan ook met 10% korting aangekocht worden. Surf hiervoor naar www.lannoo.be/mijn-kind-heeft-pijn en gebruik de code ‘pijn10’ in je winkelmandje. Deze code is enkel geldig via Lannoo.be tot 31/08/2022 en niet cumuleerbaar met andere promoties of kortingscodes.
Zelf zet ik het alvast ook op mijn ‘wishlist’.
Patricia, Psycholoog 5K12D
Gepubliceerd op 27 mei 2022