Ontmoetingsdag voor (groot)ouders van overleden kinderen

Voormiddag

Onze kwetsbaarheid bij het verlies van ons kind doet een kracht ontstaan.

Het werd een dialoog tussen psychiater Uus Knops en psychologe Elke van Algemene Pediatrie.

• Als een schaduw volgt rouwen ons. Soms voor u, soms achter u, soms helemaal niets als de zon juist boven uw hoofd staat.
• Het onderwerp mijden, dat is wat de medemensen doen. De medemens heeft geen opleiding gehad hoe hij met verdriet bij anderen moet omgaan. Kindersterfte behoort niet meer tot het normale in onze moderne wereld. De dood van ons kind is een probleem dat geen oplossing kent. Misschien is het te confronterend voor de medemens.
• Handelingsverlegenheid, de mensen weten niet wat ze moeten doen of zeggen. Er gewoon voor ons zijn, is voldoende en ons verdriet laten ventileren.
  “Ik ga op reis, dan heb ik geen aansprekingen” , zei iemand in het begin van de rouw.
• Troosters kunnen zeggen : “vertel eens”, of “wilt ge erover praten”
• Rouwen is super individueel. Vraag u nooit af: “Ben ik goed bezig met mijn rouw?”
• Universele fasen zijn er toch voor eenieder: ontkenning, diepe rouw, terug de draad opnemen en terug vreugde vinden in het leven.
• Erkenning door de omgeving is nodig om verder te kunnen in het rouwproces. De wereld draait verder, ….
• Nieuwe identiteit krijgen we met rouw: “de mama/papa van …”
• Het rouwtouw verweven met onze eigen identiteit en andere identiteiten. Dat is beter uitgedrukt dan “het een plaats geven”. Er mee leren leven is ook goed.
• Sterrekindjes verdienen dezelfde aandacht.
• Praatgroepen kunnen nuttig zijn onder lotgenoten.
• Natuur is leven, zien groeien, evenwicht vinden. Ga wandelen en luisteren naar het gras dat groeit …
• Aanvaarden van verschillen binnen het koppel: samenleven met ongelijkheid en ongelijktijdigheid. Men beleeft het anders en momenten van lage intensiteit vallen niet altijd samen. Men kan ze doen samenvallen met vb bezoek aan een restaurantje.
• Buigen van riet in de wind. Het sterven van een kind is wel een storm. Het riet kan ook knakken, maar vanuit de wortel schiet het riet terug uit.
• DUAAL PROCES: vergelijking met een rivier die men bevaart. Er is een linkeroever die het herstel symboliseert en een rechteroever voor het verlies.  Ieder vaart zijn eigen traject. Men vaart zowel langs de oever van het herstel als langs de oever van het verlies.

Namiddag

Middagmaal verzorgd door een traiteur. Na de koffie: wandelen of bezinnen

Terwijl vele (groot)ouders gingen wandelen langs de Leie, was er een kleinere groep die zich verdiepte naar de betekenis en beleven van het verlies van hun kind.

Catherine Verguts (zelf ook ouder van een overleden kind) hielp ons te graven in ons geheugen en op zoek te gaan naar woorden, uitspraken en verhalen rond ons kind. Deze neerschrijven, toevertrouwen aan een papiertje maken ze helder en zuiver. Nadien als we dat wilden, konden we die delen met de andere aanwezigen. Het uitzoomen van zulke herinneringen bracht ons dichter bij ons kind. Als lotgenoten herkenden we hoe ieder een eigen specifiek verhaal had.

En een tranenstroom voeden. Soms is de stroom opgedroogd en dan ineens is het een wilde rivier. Tranen verdunnen het verdriet.

Straks gaat de deur open en komt mijn kind binnen. De eerste periode na het overlijden is het druk,  druk en nog eens druk. Als ouder is men in het begin in de waan dat het allemaal niet zo echt is en dat ons kind straks in de deur staat. Na enige tijd komt het rauwe rouwen boven: het is echt gedaan. Ons kind komt nooit meer terug.

Een grafzerk bestellen. Bij mij was het rauwste rouwen toen ik een grafzerk ging bestellen. Een grafzerk! Nu is het echt wel echt hoor.  Dat was het diepste van de diepe rouw. In die periode vroeg er wel iemand “of ik het al wat vergeten was”. De mensen bedoelen het wel goed maar kunnen zo onhandig zijn.

Op zoek naar tips. Een mama vroeg tips die haar konden helpen in de rouw. Opmerkelijk was dat haar kind nog maar twee maand geleden was overleden. Moedig om deze deelname aan te gaan waarbij ook emoties, stiltemomenten en tranen van de partij waren. Maar tranen verdunnen het verdriet en het lucht op.  Een handleiding met tips om op ons eentje te rouwen bestaat niet. Het verdriet zit veel dieper. Op onszelf geraken we er niet uit. Blijven delen met anderen brengt ons op weg.

We varen op een rivier. Er werd een beeld opgehangen waarbij de rouwende in een bootje vaart op een rivier. De ene oever is de oever van het verdriet en de andere oever die van het herstellende leven. Soms is de rivier zo breed dat we maar alleen de oever van het verdriet zien. Positief in deze beeldspraak is dat er beweging inzit.

Een personeelsfeest. Een vader vertelde dat bij hem de twee oevers tegen elkaar kwamen op een personeelsfeest. Iedereen was aan het zingen, dansen en zwaaien met de servetten, maar op datzelfde moment was hij aan het wenen om het verlies van zijn kind. We hebben dat allemaal ook wel eens ervaren dat precies bij communiefeesten, trouwfeesten we dat hartverscheurende gevoel hebben.

De stem van Pieter. Onze Pieter stond dicht tegen mijn laptop en zijn stem nam ik op. Hij zei: “ik ga eens naar Belgacom bellen zulle” en verder “wa peisde” . Zo konden wij zijn stem na zijn dood nog eens horen. Ik kreeg van de firma een nieuwe laptop en weg was zijn stem. De vroegere laptop was niet meer terug te vinden.

De regie in eigen handen. Een liedje wat mij bijzonder raakte, was een liedje uit 1963 van Jim Rives: “I love you because you are you”. Een CD gekregen van een medewerker van Make-a-wish. Zo een zuivere waarheid dat het gespeeld werd op de begrafenis.  Nadien heb ik het oneindig veel laten afspelen in de auto op weg naar klanten.

Parking Groot-Bijgaarden. Zo op een keer op E40 richting Groot-Bijgaarden. Nog eens het liedje laten afspelen. Het werd een tranen-onweersbui of beter een wolkbreuk. Ik ben op de parking Groot-Bijgaarden gereden en heb gewacht tot de storm over was. De eerste klant die ik bezocht zag aan mijn ogen dat het niet goed ging met mij en vertelde het door in die streek.  In de loop van de dag begon bij mij wel de zon te schijnen. Tegen de avond vernam ik dat het met mij heel slecht ging. Met dit liedje kon ik mijn verdriet eens ventileren. De spreekster vertelde ook het verhaal van een vader wiens zoon zelfmoord pleegde. De vader ging ‘s avonds kijken in het fotoalbum om zo het verdriet op te zoeken en het intens te beleven. Dan het boek toe. De tranen hadden weer eens het verdriet weggespoeld.

(Groot)ouders die aan het begin van hun rouw staan kunnen hier horen dat ze niet alleen zijn. De eerste keer is het vooral luisteren. Luisteren dat iedere ouder zijn eigen belevenissen heeft, zelfs binnen het koppel. Meestal zijn het de mama’s die met hun prille rouw hier een paar wegwijzers vinden hoe ze verder kunnen. Mijn eerste bijeenkomst was in 2000 met spreker Marinus Van den Berg.

– De papa van Pieter (°1983 – †2000)