Ontmoetingsdag voor (groot)ouders van overleden kinderen, 16 maart te drongen
Dat Tine uit West-Vlaanderen afkomstig was, viel mij niet op. Maar dat ze ervaringsdeskundige én lotgenote* is, des te meer! (* Ze verloor haar dochtertje in 2008 én in september van vorig jaar haar broer.)
Ze kreeg de goedgevulde zaal meteen stil en bracht haar -en vaak ons- verhaal ten gehore, in een snel tempo met soms wat ‘theorie’ maar meestal met veel praktische tips en tricks… twee uur lang (lees: kort).
Daarin maakte ze nog maar eens duidelijk dat ‘het’ een en-en-verhaal is. Dat men nog kan gelukkig zijn en kan genieten na het heengaan van een geliefd iemand maar dat het verlies blijft… Dat ‘tijd niet alle wonden heelt’ maar dat gapende wonden wel kunnen dichtgroeien tot littekens. “Probeer authentiek te zijn”, was haar boodschap en “heb wat kennis over ‘rouw’.” Dit laatste geldt voor de rouwende zelf als voor de mensen in zijn/haar omgeving. Want ja, het doet pijn als mensen -vaak goedbedoeld- iets vreemds zeggen in de zin van “Heb je het al verwerkt?” of “Je moet door de pijn heen en het dan loslaten…”, al doet het nog meer pijn als de mensen ‘niets’ meer zeggen, als ze de datums vergeten…
En dan passeerden een aantal rouwmythes de revue.
1. Rouw verloopt volgens een voorspelbaar proces: FOUT.
Rouw is iets unieks, is afhankelijk van de omgeving, van jouw draagkracht en rouwstijlen verschillen nogal (zelfs tussen mannen en vrouwen).
2. Bij rouw horen ook positieve gevoelens: JUIST.
Het duale procesmodel van Stroebe en Schut werd nog eens bovengehaald en er werd even stilgestaan bij het verlies- én het herstelgerichte… We mogen rouwen op onze eigen manier en beide polen mogen aanwezig zijn. En ja, in die onzekere, machteloze tijd kan bijv. een jaarmis of een andere activiteit organiseren deugddoend zijn. Wees authentiek en creatief en weet dat ‘een naam noemen’ deugddoend is!
3. Je moet spreken over je gevoelens: FOUT.
Spreken mag maar moet niet, er zijn immers ook non-verbale manieren om uiting te geven. Woorden kunnen ontoereikend zijn voor hetgeen men wil zeggen…
4. Rouw is loslaten: FOUT.
Het gaat niet over loslaten maar over op een andere manier in verbinding gaan, van een uitwendige, fysieke relatie naar een inwendige, symbolische relatie… Weet dat de weg van het hoofd naar het hart de langste weg is.
5. Rouw stopt nooit: JUIST.
Rouw is de prijs voor de liefde, de keerzijde van de medaille. Het gaat dus nooit weg, al verandert de intensiteit wel. Het verlies moeten we niet oplossen maar integreren in ons leven. We worden een andere versie van onszelf, een versie 2.0.
Verdriet verandert jezelf, maakt je gevoeliger, verandert je interesses, maakt je vergeetachtig maar ‘het’ vergeet je niet! Rouw dringt door in elk levensgebied: in onze gevoelens, in ons gedrag, in ons lichaam, in ons denken en zelfs in het relationele en ‘t spirituele/existentiële. Dit alles doorspekte de spreekster met illustrerende voorbeelden… ’t Is zeker de moeite (méér dan) om even op haar TROOSTZOLDER rond te scharrelen.
Want troosten, daar weet ze ‘alles’ over: “Erken jouw verlieservaring zelf; ga op zoek naar antwoorden, al zijn die er niet altijd; weet dat nieuw verlies oud verlies kan reactiveren…”
En vooral: “Het doet pijn als je kind wordt doodgezwegen; niet als men erover spreekt! Maak het dus duidelijk aan anderen dat het mag om hen* te benoemen! En laat je omgeving weten hoe het écht met je gaat…”
Meer info vind je op www.detroostzolder.be en/of in het artikel dat Romain ongetwijfeld hier of daar achterliet in deze editie. Tine eindigde haar ‘lezing’ alvast met volgende wens: “Ik wens jullie heel veel zachte moed, stap per stap, op jouw unieke manier, op jouw tempo.”
PS 1 O ja, die dag gebeurde er nog meer. Er werd heerlijk gemiddagtafeld met een tussendoorse babbel/lach/traan, er werd gewandeld bij mooi weer, gebloemenschikt in geuren en kleuren en er werden zelfs scherven gelijmd (kintsugi of zoiets). De ontmoetingsdag werd traditiegetrouw afgesloten met lekker gebak en soortgelijke verse fruitmengeling. En de broertjes en zusjes van wie we die dag extra misten? Die kregen traditiegetrouw een apart programma voorgeschoteld. Hun glunderende gezichtjes, toen ze weer in de grote groep arriveerden, spraken boekdelen!
PS 2 Enige minpuntje: de organisatoren ‘wilden’ dat iedereen een foto in een kadertje van het/de overleden kind(eren) meebracht. Dit stond -enigszins verborgen- in de uitnodigingsbrief vermeld. Gevolg: veel raakpunters lazen er over… (Misschien volgende keer zo’n aankondiging in een fotokadertje zetten!?)
Maar anders was het weer een dag om ‘in te lijsten’!
Mvg, Fries (papa van Soetkin* en Willem*)